BURSA (İGFA) – 8500 yıllık arkeolojik dönemden 2300 yıllık Bithynia surlarına, 700 yıllık Osmanlı eserlerinden tarihi eserlere kadar Bursa’da her alanda değerli yatırımlara imza atan Büyükşehir Belediyesi Cumhuriyet Dönemi sivil mimari örneği olan yapıların onarımı, kentin tarihi hafızasını geleceğe aktaracak değerli bir çalışmaya daha imza attı. Bursa’ya ilişkin bilgi, belge, fotoğraf ve her türlü belgenin yer aldığı Dijital Kent Arşivi’ni aralık ayında kamuoyunun hizmetine açan Büyükşehir Belediyesi, şimdi de Osmanlı tarihine ışık tutacak kadı sicillerini aktarmaya başladı. Dijital Şehir Arşivi’ne. Kütüphaneler Şube Müdürlüğü tarafından 1998 yılında Ankara Milli Kütüphane’den mikrofilm halinde alınarak 2010 yılında dijitalleştirilerek Şehir Kütüphanesi Bursa Belge Koleksiyonu’na eklenen “Bursa Kadı Defterleri” artık herkesin erişimine açılacak.
En değerli yasal belgeler
Bursa Kadı Defterlerinin dijital arşive aktarılması sürecine ilişkin tanıtım toplantısı Tayyare Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi. Proje koordinatörleri Prof. Dr. Salih Paylaş ve Doç. Abdullah Çakmak’ın da katıldığı toplantıda konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Kadı sicillerinin Osmanlı İmparatorluğu’nun en değerli hukuk belgeleri olarak kabul edildiğini hatırlattı. Lider Aktaş, en eskisi 1455 yılına dayanan, Bursa ve ilçeleri ile Söğüt’e ilişkin büyük bir belge potansiyeli taşıyan Bursa Kadı Defterleri’nin Osmanlı arşivlerinde değerli bir yere sahip olduğunu vurgulayarak, “Ancak farklı mahkemelerin el yazıları da mevcut. katipler ve rika, nesih, divani Siyakat ve Siyakat gibi farklı harflerle yazılan bu kayıtların okunmasındaki zorlukların yanı sıra, indeksleri bulunmadığından içeriklerinde aranan bilgilere de kolaylıkla ulaşılamamaktadır. , Kütüphaneler Şube Müdürlüğü ve Prof. Bursa belge koleksiyonudur” dedi.
Benzersiz bir kaynak
Proje kapsamında 2024 yılı Haziran ayı sonuna kadar 15’inci yüzyıldan 20’nci yüzyıla kadar 147 defterden 26 bin 262 sayfa okunup özetleneceğini belirten Lider Aktaş, “31 Ocak 2024 itibarıyla 33 defterden 6 bin 624 sayfa okunacak. 15., 18. ve 19. yüzyıllara ait eserler okunmuştur. Araştırma ekibi tarafından oluşturulan özetlerin yanı sıra kayıtların kopyaları da kademeli olarak Dijital Şehir Arşivi’ne eklenerek Osmanlı tarihi araştırmacılarının hizmetine sunulmaya başlandı. Bugün itibarıyla 15. yüzyıldan kalma iki defter, en eski defterler ve 18. yüzyıldan kalma 5 defterde toplam 9.858 karar özeti arşiv programına aktarılmıştır. Projenin devamında tüm defterler okunduğunda Osmanlı tarihine ışık tutacak büyük bir adım atılmış olacak. Artık Bursamız dijital dünyaya açıldı. Akademisyenler, araştırmacılar ve ilgili taraflar için eşsiz bir kaynak sunuyoruz. Böylece; Kaç çalışmaya, araştırmaya, teze, kitaba, projeye katkıda bulunacağız? Bu bakımdan da büyük mutluluk ve gurur duyuyoruz. Bu büyük hazineye kentarsivi.bursa.bel.tr adresinden ulaşmak mümkün olacak. “Projeye katkı sağlayan ve bir hazineyi gün yüzüne çıkaran değerli grup üyelerimize ve meslektaşlarımıza teşekkür ediyor, Bursa Kadı Defterleri’nin Dijital Bursa Şehir Arşivi’ne kazandırılması projesinin şehrimize ve ülkemize hayırlı olmasını diliyorum.” dedi.
En eski kayıt Bursa’ya ait
Proje Koordinatörü Prof.Dr. Salih Paylaş, İstanbul’dan sonra en fazla kadı sicilinin bulunduğu yerin Bursa olduğunu ancak 1455 yılına dayanan en eski sicillerin Bursa ile ilgili olmasının çok değerli olduğunu kaydetti. Bu tarihten daha eski kayıtların çeşitli sebeplerden dolayı günümüze ulaşamadığını kaydeden Share, “O dönemde mahkemeye intikal eden her şeyi kadı sicillerinde bulabiliyoruz. Evlenme, boşanma, nafaka, alacak ve alacaklar, bağışlar, hibeler, hırsızlık, adli olaylar, kölelerin azat edilmesi, kişiler arasındaki sorunların çözümü, vakıflar, vekaletname, zimmete para geçirme ve benzeri birçok konu sicillerde yer almaktadır. “Yani çok zengin bir içeriğe sahipler” dedi.
Profesör Doktor. projeye dahil oldu. Osman Çetin, milli kültür açısından son derece değerli bir projede yer aldığı için kendisini çok şanslı hissettiğini belirterek, “Kayıtların özetleri son derece önemli. “Bursa tarihine çok şey katacağına inanıyorum” dedi.
Doç. Prof., Bursa Şehir Arşivi’ne aktarılan kadı kayıtlarının nasıl çalışılacağına ilişkin sunum yaptı. Dr. Abdullah Çakmak, “Bu çalışmayla Bursa tarihiyle ilgili çalışmaların artmasını diliyoruz.”
